Mianem „odpowiedniej lokalizacji” określa się uznaną instytucję, centrum konferencyjne lub biznesowe zlokalizowane w centrum, zapewniające łatwość dostępu z miejsca pochodzenia zaproszonych na spotkanie uczestników. Wybrana lokalizacja nie powinna być główną atrakcją wydarzenia. Firmy cały czas muszą mieć na uwadze wizerunek, jaki może być przedstawiony społeczeństwu poprzez dokonany wybór lokalizacji.
Wiele hoteli i centrów konferencyjnych oferuje organizację czasu wolnego i rezygnowanie z ich oferty, jeżeli pod innymi względami są odpowiednie, nie byłoby rozsądne. Należy jednak zachować pewną ostrożność. Firmy powinny w taki sposób przygotować plan spotkania, aby przedstawiciele opieki zdrowotnej uczestnicząc w spotkaniu nie mieli czasu na skorzystanie w obrębie normalnego dnia pracy z tego typu form organizacji czasu wolnego.
Jeżeli przedstawiciel opieki zdrowotnej uczestniczący w szkoleniu dotyczącym produktu chce, aby towarzyszył jej gość/współmałżonek, który nie jest zawodowo zainteresowany informacjami, które będą przedstawiane, przedstawiciel opieki zdrowotnej musi samodzielnie zorganizować wyjazd i pokryć wydatki gościa/współmałżonka.
Nie, firmy nie mogą pokrywać kosztów posiłków, podróży ani zakwaterowania osób towarzyszących przedstawicielowi opieki zdrowotnej będącemu konsultantem na sponsorowanych przez firmę członkowską spotkaniach konsultantów. Co więcej, firmy nie powinny organizować podróży ani zakwaterowania takich gości.
Firmom nie zaleca się pokrywania kosztów, które związane są z czysto towarzyskimi lub kulturalnymi aspektami konferencji. Mogą natomiast pokryć koszty skromnych i okolicznościowych spotkań takich, jak koktajl powitalny. Jeżeli opłata zgłoszeniowa obejmuje koszty przeznaczone na rozrywkę dla uczestników firmy członkowskie powinny poprosić o wydzielenie tych kosztów z opłaty. W przypadku, gdy organizator nie może wydzielić kosztów przeznaczonych na rozrywkę z opłaty zgłoszeniowej firmy powinny mieć na uwadze wizerunek, jaki może być przedstawiony społeczeństwu poprzez dokonany wybór oraz rozważyć ponownie wspieranie tego spotkania. Aby uniknąć wątpliwości –zaleca się rozważenie sfinansowania posiłku na konferencji, jeżeli według przewidywań wszyscy delegaci na konferencję będą brali w nim udział oraz jeżeli posiłek ten pozostaje w zgodzie z postanowieniami wytycznych.
Należy przyjąć następujące kryteria:
• z góry określona uzasadniona potrzeba biznesowa;
• kryteria wyboru przedstawicieli opieki zdrowotnej są związane z określoną potrzebą;
• pisemna umowa określająca rodzaj i zakres usług, jakie mają być świadczone powinna być zawarta przed wykonaniem usługi;
• wynagrodzenie za wykonaną usługę jest rozsądnej wysokości, która to wielkość została określona zgodnie z zasadami wolnego rynku;
• firmy członkowskie dokumentują rezultaty pracy wykonanej przez przedstawicieli opieki zdrowotnej, a wykonanie przedmiotu umowy nie jest wykorzystane, jako środek mający nakłonić do polecenia, zakupu, zalecenia, dostawy albo sprzedaży produktów medycznych lub usług.
Kubki, materiały biurowe, kalendarze, notatniki, akcesoria komputerowe do użytku biurowego, a także materiały do użytku klinicznego takie, jak chusteczki, szczotki do paznokci, rękawiczki chirurgiczne czy opaski uciskowe są przykładami przedmiotów o niewielkiej wartości, które mogą być wykorzystane, jako prezenty dla przedstawicieli opieki pod warunkiem, że ich wartość nie przekracza wartości 100 złotych.
Nie, wszystkie darowizny dokonywane z pieniędzy firm członkowskich mogą być wręczane wyłącznie w imieniu tejże firmy.
Zgodnie z wytycznymi pisemna zgoda nie jest obowiązkowa. Jednakże współpraca między przemysłem i przedstawicielami opieki zdrowotnej musi być transparentna i pozostawać w zgodzie z krajowymi i lokalnymi regulacjami prawnymi oraz zawodowymi kodeksami. Firmy powinny zachować pełną transparentność wymagając wcześniejszej pisemnej zgody od administracji szpitala albo przełożonego (lub innej wyznaczonej na miejscu jednostki) danego przedstawiciela opieki zdrowotnej w pełni przedstawiającego cel i zakres zlecenia.
Współmałżonek/gość przedstawiciela opieki zdrowotnej nie powinien być zapraszany do brania udziału w jakiejkolwiek czynności związanej z firmą włączając w to wspólne posiłki nawet, jeżeli przedstawiciel opieki zdrowotnej pokrywa wydatki współmałżonka/gościa. Każde pojawienie się współmałżonka/gościa bez zaproszenia powinno być przyjmowane z dezaprobatą.
Firmy muszą ocenić, co jest rozsądne w danym miejscu, regionie i kraju. Jednakże na sponsorowanym przez firmę szkoleniu dotyczącym produktu gościnność, jakiej użyczają firmy na spotkaniach edukacyjnych organizowanych przez osoby trzecie nie powinna osiągać poziomu, na którym stanowić będzie główną atrakcję tego spotkania. Zatem hotel, w którym zakwaterowano uczestników nie powinien być hotelem najwyższej kategorii lub najbardziej luksusowym, podróż lotnicza powinna odbywać się w klasie ekonomicznej lub „standard” chyba, że lot będzie trwał dłużej niż 6 godzin (w tym przypadku należy rozważyć wybór klasy premium lub biznes), a posiłki powinny być takie, jakich przedstawiciele opieki zdrowotnej mogliby się spodziewać płacąc za nie z własnej kieszeni. Alkohol do posiłku w czasie konferencji jest dopuszczalny.
Firmom wolno zapraszać przedstawicieli opieki zdrowotnej do udziału w konferencjach o charakterze edukacyjnym pod warunkiem, że wybór dokonany został na podstawie szkoleniowych i edukacyjnych potrzeb konkretnego przedstawiciela opieki zdrowotnej oraz, że ten przedstawiciel w żaden sposób w przeszłości nie był, ani nie będzie w przyszłości zobowiązany do korzystania z produktów lub usług danej firmy.
Oferowanie przedstawicielowi opieki zdrowotnej zaliczki na poczet przyszłych wydatków jest niedopuszczalne. Płatności z zasady powinny być dokonywane na rachunek dostawcy/sprzedawcy lub agencji pośredniczącej. Firmy mogą też zwrócić danemu przedstawicielowi opieki zdrowotnej poniesione koszty na podstawie oryginałów faktur i rachunków.
Tak, firmy mogą zapraszać przedstawicieli opieki zdrowotnej na teren firmy lub organizować wycieczki po fabryce nieznajdującej się w kraju, z którego pochodzą przedstawiciele, jeżeli istnieje uzasadniony cel biznesowy a wycieczka jest w pełni zgodna z wytycznymi. Tak więc firmy powinny zapewnić, że wszystko jest odpowiednio udokumentowane, zakwaterowanie nie jest planowane w hotelach najwyższej kategorii lub najbardziej luksusowych, podróż lotnicza powinna odbywać się w klasie ekonomicznej lub „standard” chyba, że lot będzie trwał dłużej niż 6 godzin (w tym przypadku należy rozważyć wybór klasy premium lub biznes), a posiłki będą takie, jakich przedstawiciele opieki zdrowotnej mogliby się spodziewać płacąc za nie z własnej kieszeni.
Tak, hotele są odpowiednimi miejscami do sponsorowanych przez firmy spotkań z przedstawicielami opieki zdrowotnej. Wybrany hotel nie powinien jednak być główną atrakcją spotkania. Firmy cały czas muszą mieć na uwadze wizerunek, jaki może być przedstawiony społeczeństwu poprzez dokonany wybór hotelu. Wybrany hotel nie powinien być hotelem najwyższej kategorii lub najbardziej luksusowym w kraju, w którym odbywa się spotkanie, nie powinien też być znany ze swoich walorów rozrywkowych. Ważnym czynnikiem przy wyborze hotelu powinna być jego przydatność pod względem spotkań biznesowych włączając w to dostęp do zaplecza konferencyjnego.
Okolicznościowe kontakty występujące w normalnej praktyce biznesowej takie, jak posiłki przy okazji spotkań edukacyjnych lub biznesowych, a także podarunki o niewielkiej wartości związane z pracą przedstawiciela opieki zdrowotnej nie wymagają przygotowania pisemnej informacji.
Z zasady pokrycie kosztów podróży i zakwaterowania przedstawiciela opieki zdrowotnej powinno ograniczać się do kosztów poniesionych podczas trwania kongresu lub innego wydarzenia o charakterze edukacyjnym. Jednak, jeżeli poniesione koszty podróży zostaną znacząco obniżone przez przedstawiciela opieki zdrowotnej podróżującego w innych terminach uzgodnienia dotyczące podróży mogą ulec zmianie. Koszty zakwaterowania poza wyznaczonymi terminami obowiązkowo pokrywane są przez przedstawiciela opieki zdrowotnej.
Nie, wyjątkiem jest sytuacja, w której taka osoba jest pełnoprawnym delegatem lub uczestnikiem spotkania. Organizowane przez firmę podróży i zakwaterowania współmałżonka/gościa przedstawiciela opieki zdrowotnej niezależnie od tego, kto pokrywa koszty nie jest właściwe.
Nie, firmom nie wolno sponsorować udziału konkretnego przedstawiciela opieki zdrowotnej w kursach doszkalających. Firmy mogą utworzyć fundusz edukacyjny i udostępnić go instytucjom prowadzącym szkolenia, jednak nie mogą samodzielnie decydować o wyborze konkretnych osób, którym przyznane będą fundusze.
Tak, jest to dozwolone pod warunkiem, że przedstawiciel opieki zdrowotnej może odnieść jakąś korzyść z udziału w takim wydarzeniu oraz, że nie ma oczywistego wsparcia komercyjnego. Przykładowo, dopuszczalne są spotkania zorganizowane w celu przeszkolenia przedstawicieli opieki zdrowotnej z kodeksu lub lepszego zrozumienia przemysłu, jako całości.
Nie, przedstawiciele opieki zdrowotnej, którzy współtworzą jeden lub więcej wyrób medyczny zgodnie z odpowiednią umową zawartą z firmą nie powinni otrzymywać wynagrodzenia w związku ze współtworzonym wyrobem medycznym zalecanym lub używanym przez innych, należących do tej grupy przedstawicieli opieki zdrowotnej.
Pytanie:
Jakie skutki płyną z sytuacji w której lekarz dostaje zaproszenie na szkolenie, którego współorganizatorem jest fundacja. Część kosztów organizacyjnych pokrywa fundacja, a większą część firma. Szkolenie odbywa się w ekskluzywnym miejscu. Uczestnicy pokrywają tylko symboliczny koszt. Czy uczestnik jest w stosunku prawnym z tą firmą czy z fundacją i co w sytuacji gdy ta firma wystąpi w niedługim czasie w przetargu? Czy jest jakiś okres w jakim, w takiej sytuacji nie może on uczestniczyć w przetargach?
Odpowiedź:
Z prawnego punktu widzenie nie ma przeciwwskazań aby zarówno fundacja jak i przedsiębiorca partycypowali w kosztach edukacji osób wykonujących usługi medyczne. Warto bowiem podkreślić, iż podnoszenie kwalifikacji zawodowych jest jednym z podstawowych obowiązków personelu medycznego. Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty nakłada na osoby wykonujące zawód lekarza obowiązek ciągłego kształcenia (Dz. U. z 2005 r. Nr 226, poz. 1943, z późn. zm.).
Art. 18 ust. 1 wskazuje, iż: „Lekarz ma prawo i obowiązek doskonalenia zawodowego, w szczególności w różnych formach kształcenia podyplomowego.”.
Pamiętajmy, iż kształcenie ustawiczne jest jedną z powinności, której niedopełnienie może skutkować zawieszeniem prawa wykonywania zawodu lub ograniczeniem wykonywania wybranych czynności leczniczych. Obowiązek doskonalenia zawodowego jest jednocześnie prawem lekarza, które wiąże się m.in. z możliwością skorzystania z urlopu szkoleniowego lub elastycznego czasu pracy.
Przez pojęcie kształcenia ustawicznego należy w tym przypadku rozumieć m. in.:
1) szkolenie specjalizacyjne,
2) zdobywanie umiejętności w wąskich dziedzinach medycyny;
3) inne dostępne formy kształcenia po odbyciu stażu podyplomowego.
Tym samym uczestnictwo w kongresie czy też sympozjum niezależnie od źródeł finansowania powinno być traktowane jako dopełnienie obowiązku ustawowego.
Warto w tym momencie zauważyć, iż tego rodzaju współfinansowanie niesie za sobą obowiązek podatkowy na zakończenie roku w postaci dokumentu PIT-8C. Zgodnie z przeważającą linią interpretacyjną urzędów skarbowych – lekarz dzięki zewnętrznemu finansowaniu kosztów szkolenia uzyskuje przychód podlegający opodatkowaniu.
Reguła ta nie dotyczy oczywiście szkolenia stanowiskowego związanego z przygotowaniem pracowników do obsługi aparatury medycznej nabytej przez placówkę.
Rekomenduje się aby tego rodzaju dofinasowanie znalazło swoje odzwierciedlenie w postaci pisemnej umowy. Można w tym przypadku wykorzystać ze wzorców zwartych na stronie www.medkompas.pl.
Warto w tym momencie wspomnieć o działaniach samoregulacyjnych jakie podejmują przedstawiciele sektora producentów i dystrybutorów wyrobów medycznych. Zgodnie z nowo przyjętymi regulacjami zawartymi w kodeksie Eucomed, w najbliższej przyszłości wyeliminowana zostanie możliwość pokrywania przez przemysł bezpośrednich kosztów szkolenia pracowników placówek medycznych.
Z etycznego punktu widzenia w odpowiedzi na zadane pytanie można przytoczyć art. 51a pkt 1, Kodeksu Etyki Lekarskiej: „lekarz nie powinien przyjmować korzyści od przedstawicieli przemysłu medycznego, jeżeli może to ograniczyć obiektywizm jego opinii zawodowych lub podważyć zaufanie do zawodu lekarza”.
Jeżeli lekarz uczestniczy w konferencji, i nie ponosi jednocześnie pełnych kosztów uczestnictwa – przyjmuje tym samym określoną korzyść materialną. Jeżeli jest lekarzem zatrudnionym w publicznych jednostkach ochrony zdrowia i dysponuje środkami publicznymi (wypisując recepty, kierując na zabiegi, uczestnicząc w procedurach przetargowych), stawia go to w niejednoznacznej etycznie i prawnie sytuacji.
W aspekcie etycznym pojawia się tzw. dylemat roli tj. konieczność pogodzenia lub ustalenia hierarchii ważności między tym co indywidualne/prywatne a tym co zawodowe/publiczne. Role te nie powinny łączyć się ze sobą. Przyjmując zaproszenie do udziału w sponsorowanej konferencji lekarz wchodzi w relację wzajemności, która może skutkować poczuciem zobowiązania i zadośćuczynienia wobec darczyńcy. Jeżeli darczyńca (firma z sektora ochrony zdrowia) będzie jednocześnie oferentem produktów dla jednostki leczniczej zatrudniającej lekarza – dochodzi do sytuacji konfliktu interesów, czyli stanu „podwójnej lojalności”. Nawet jeżeli lekarz potrafi w swoim przekonaniu zachować bezstronność, to w świadomości osób trzecich powstają uzasadnione wątpliwości co do obiektywizmu jego decyzji.
Akceptowalnym rozwiązaniem dla powyższego problemu jest wprowadzenie mechanizmów, które separują interes prywatny i publiczny. Dają też możliwość uczestnictwa w sponsorowanej konferencji bez ryzyka uwikłania się w relację zależności od darczyńcy. Dobrą praktyką jest pośrednictwo niezależnej organizacji non profit oraz zwiększanie liczby sponsorów. Istotne jest to, by nie dopuszczać do sytuacji bezpośredniego finansowania pracowników ochrony zdrowia przez sektor prywatny.
Zgodnie z postanowieniami art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013, poz. 907, z późn. zm.) osoba, która była w stosunku pracy bądź zlecenia z uczestnikiem postępowania przetargowego nie może być członkiem zespołu przetargowego w okresie trzech lat od ustania tegoż stosunku. Przepisy bardzo szeroko definiują pojęcie „stosunku zlecenia”. Nie jest więc nim jedynie umowa zlecenie ale każdy stosunek prawny, na podstawie którego obie strony czerpią korzyści np. umowa o dzieło. Przepis ten ma ograniczyć możliwość „życzliwego” wpływania na rozstrzygnięcie przetargu. Biorąc pod uwagę duży stopień powiązania biznesu i sektora ochrony zdrowia (doradztwo, badania, konsultacje, konferencje i konieczność gromadzenia punktów edukacyjnych), cześć personelu medycznego pozostaje w sytuacji konfliktu interesów, w momencie powołania danej osoby do zespołu przetargowego.
prawnik W. Szefke, ekspert d.s etyki D. Bąk
Pytanie:
Czy uczestnicy szkolenia, którego wartość przekracza sumę 200 zł muszą otrzymywać na zakończenie roku podatkowego dokument PIT 8-C?
Odpowiedź:
Co do zasady tak, o ile organizator nie dysponuje indywidualną interpretacją prawa podatkowego zwalniającą go z tego obowiązku nadal zobowiązany jest do wystawienia PIT 8C. Tym niemniej należy podkreślić, że poszczególne podmioty pozyskują odmienną wykładnię przepisów. Przykładem jest interpretacja Urzędu Skarbowego w Warszawie (IPPB 4/415- 946/14-5/Ms) w której spółka uzyskała potwierdzenie, iż jest zwolniona z obowiązku wystawienia dokumentu PIT 8C osobom uczestniczącym w szkoleniu, o ile jego wartość nie przekracza sumy wskazanej w rozporządzeniu Ministra Pracy w sprawie wysokości diet i limitów za nocleg. Dotychczas kwotą graniczą było 200 zł. W przypadku przekroczenia tej wartości, uczestnik szkolenia otrzymywał na zakończenie roku podatkowego dokument PIT 8C. W chwili obecnej kwota ta ma charakter zmienny i jest uzależniona od długości szkolenia i miejsca (co do zasady w Europie w zależności od kraju dieta wynosi od 160 do 180 euro za dobę). Tym samym, dopiero po przekroczeniu kwoty granicznej powstaje obowiązek podatkowe dla uczestnika szkolenia.
prawnik W. Szefke
Pytanie:
Czy Szpital może zawrzeć umowę z pielęgniarką, która nie ma zarejestrowanej praktyki zawodowej w trybie art. 26 ustawy o działalności leczniczej, czy w tym przypadku ma zastosowanie tryb ustawy – Prawo zamówień publicznych. (wartość zamówienia przekracza 30 tys.euro)
Odpowiedź:
Cytowany w zapytaniu art. 26 ustawy o działalności leczniczej upoważnia szpital (jednostkę leczniczą) do powierzania wykonania części usług medycznym innym jednostkom leczniczym lub osobom, które dysponują niezbędną wiedzą i kwalifikacjami do ich realizacji.
Zgodnie z przepisami realizatorem zamówienia mogą więc być:
1) przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) we wszelkich formach przewidzianych dla wykonywania działalności gospodarczej, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej;
2) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej;
3) jednostki budżetowe, w tym państwowe jednostki budżetowe tworzone i nadzorowane przez Ministra Obrony Narodowej, ministra właściwego do spraw wewnętrznych, Ministra Sprawiedliwości lub Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, posiadające w strukturze organizacyjnej ambulatorium, ambulatorium z izbą chorych lub lekarza podstawowej opieki zdrowotnej;
4) instytuty badawcze, o których mowa w art. 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. Nr 96, poz. 618 z późn. zm.);
5) fundacje i stowarzyszenia, których celem statutowym jest wykonywanie zadań w zakresie ochrony zdrowia i których statut dopuszcza prowadzenie działalności leczniczej;
6) kościoły, kościelne osoby prawne lub związki wyznaniowe w zakresie, w jakim wykonują działalność leczniczą,
7) a także np. lekarz lub pielęgniarka jako osoby legitymujące się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub określonej dziedzinie medycyny.
Tym samym osoba fizyczna może udzielać świadczenia opieki zdrowotnej o ile wygra postępowanie konkursowe.
prawnik W. Szefke
Pytanie:
Jaka jest odpowiedzialność przełożonego za wyrażenie zgody na szkolenie sponsorowane przez firmę?
Odpowiedź:
Na wstępie należy podkreślić, iż zakres odpowiedzialności przełożonego w jednostce leczniczej, który wyraża zgodę na uczestnictwo pracownika w szkoleniu jest bardzo ograniczony. Możemy tu wyróżnić kilka poniższych sytuacji. Pierwszą z nich będzie szkolenie stanowiskowe, związane z procesem zakupowym wyposażenia dla placówki medycznej. Osoby oddelegowane przez pracodawcę zobowiązane są nabyć niezbędną wiedzę związaną z funkcjonowaniem aparatury medycznej. Kolejną powszechnie występującą formą kształcenia personelu medycznego jest udział w kongresach/sympozjach medycznych. Pracownik może zostać oddelegowany przez pracodawcę w oparciu o instytucję urlopu szkoleniowego lub też uczestniczyć w tym wydarzeniu korzystając z własnego urlopu. Trzecią powszechnie występującą aktywnością będzie szkolenie produktowe/spotkania promocyjne.
Przełożony co do zasady odpowiada jedynie za stworzenie pracownikowi możliwości uczestnictwa w szkoleniu. W pozostałym zakresie odpowiedzialność ponosi pracownik.
prawnik W. Szefke
Pytanie:
Problemem dla szpitala są materialne „dowody wdzięczności” ze strony pacjentów. Lekarze czy pielęgniarki nie do końca wiedzą jak zachować się w takich sytuacjach. Czy szpital może zasugerować pacjentom, że mogą okazać wdzięczność np. poprzez wykupienie „cegiełki” na rzecz działającej przy szpitalu fundacji?
Odpowiedź:
„Dowody wdzięczności” pacjentów istotnie mogą stanowić problem. Z jednej strony pacjent ma prawo chcieć okazać swą wdzięczność lekarzowi i robi to, tradycyjnie wręczając drobny upominek. Z drugiej strony lekarz może czuć się skonsternowany prezentem, którego nie oczekiwał, którego wartości nie jest w stanie czasem ocenić – podobnie jak intencji pacjenta. Ostatecznie nad całą sytuacją krąży widmo niedopowiedzeń, naruszenia standardów etycznych, a być może i korupcji – co jest trudne dla obydwu stron.
Dobrze, że szpital próbuje rozwiązać problem w sposób systemowy. Jeżeli pacjent chce okazać swą wdzięczność w bardziej wymierny sposób, dobrą praktyką jest wskazanie, jak może to zrobić bez narażania siebie czy lekarza na dwuznaczności. Sugestia wykupienia „cegiełki” na rzecz fundacji wspomagającej pracę szpitala jest jednym z takich sposobów.
Z etycznego punktu widzenia ważny jest sposób, w jaki zostanie wyrażona taka sugestia. Na pewno muszą być spełnione dwa warunki:
– Bezinteresowności. Pacjent nie ma prawa odczuć przymusu takiej formy „dowodu wdzięczności”. Nie może odnieść wrażenia, że wykupienie „cegiełki” wpłynie w jakikolwiek sposób na świadczoną usługę.
– Przejrzystości. Pacjent ma prawo wiedzieć, jak zostanie wykorzystany jego dar.
Z prawnego punktu widzenia istniej bardzo „cienka granica” pomiędzy uznaniem prezentu jaki otrzymuje od pacjenta personel medyczny nie za dowód wdzięczności ale za przejaw działania sprzecznego z obowiązującymi przepisami. Musimy bowiem pamiętać, iż system prawny nie definiuje zarówno formy jak i wartości upominków, które mogą być wręczane przez świadczeniobiorcę lekarzowi. Tym samym wsparcie jednostki leczniczej w postaci zakupu „cegiełki” wydaje się być optymalnym rozwiązaniem zarówno dla osób zatrudnionych w placówce jak i samego pacjenta.
prawnik W. Szefke