Pytanie:
Problemem dla szpitala są materialne „dowody wdzięczności” ze strony pacjentów. Lekarze czy pielęgniarki nie do końca wiedzą jak zachować się w takich sytuacjach. Czy szpital może zasugerować pacjentom, że mogą okazać wdzięczność np. poprzez wykupienie „cegiełki” na rzecz działającej przy szpitalu fundacji?
Odpowiedź:
„Dowody wdzięczności” pacjentów istotnie mogą stanowić problem. Z jednej strony pacjent ma prawo chcieć okazać swą wdzięczność lekarzowi i robi to, tradycyjnie wręczając drobny upominek. Z drugiej strony lekarz może czuć się skonsternowany prezentem, którego nie oczekiwał, którego wartości nie jest w stanie czasem ocenić – podobnie jak intencji pacjenta. Ostatecznie nad całą sytuacją krąży widmo niedopowiedzeń, naruszenia standardów etycznych, a być może i korupcji – co jest trudne dla obydwu stron.
Dobrze, że szpital próbuje rozwiązać problem w sposób systemowy. Jeżeli pacjent chce okazać swą wdzięczność w bardziej wymierny sposób, dobrą praktyką jest wskazanie, jak może to zrobić bez narażania siebie czy lekarza na dwuznaczności. Sugestia wykupienia „cegiełki” na rzecz fundacji wspomagającej pracę szpitala jest jednym z takich sposobów.
Z etycznego punktu widzenia ważny jest sposób, w jaki zostanie wyrażona taka sugestia. Na pewno muszą być spełnione dwa warunki:
– Bezinteresowności. Pacjent nie ma prawa odczuć przymusu takiej formy „dowodu wdzięczności”. Nie może odnieść wrażenia, że wykupienie „cegiełki” wpłynie w jakikolwiek sposób na świadczoną usługę.
– Przejrzystości. Pacjent ma prawo wiedzieć, jak zostanie wykorzystany jego dar.
Z prawnego punktu widzenia istniej bardzo „cienka granica” pomiędzy uznaniem prezentu jaki otrzymuje od pacjenta personel medyczny nie za dowód wdzięczności ale za przejaw działania sprzecznego z obowiązującymi przepisami. Musimy bowiem pamiętać, iż system prawny nie definiuje zarówno formy jak i wartości upominków, które mogą być wręczane przez świadczeniobiorcę lekarzowi. Tym samym wsparcie jednostki leczniczej w postaci zakupu „cegiełki” wydaje się być optymalnym rozwiązaniem zarówno dla osób zatrudnionych w placówce jak i samego pacjenta.
prawnik W. Szefke